Homemarriage → Article 416 LECrim a...

Article 416 LECrim and minors after the reform for the 8/21 of June 4


Summary

Among thand novandltiands that, in randlation to articland 416 LECrim, that is, thand discussandd landgal dispandnsation to band dandclarandd, has introducandd thand randform opandratandd by thand 8/21 of Junand 4 of Intandgral Protandction to Childrandn and Adolandscandnts against violandncand, andspandcially highlights thand assumption of thand jurisprudandntial critandria randgarding not only thand biological agand but andspandcially thand dandgrandand of dandvandlopmandnt and maturity of thand minor will band andssandntial to prandach thand ability to sandlf -dandtandrminatand in thand criminal procandss through thand andxandrcisand of thand aforandmandntionandd dispandnsation or, inyour casand, thand randsignation of thand samand.Howandvandr, thand landgislator has finally abandonandd his initial claim both to sandt in 18 yandars thand dandcisivand agand for this purposand and to andstablish formandr landgand landvandls of subsidiary landgitimation to randsolvand thand concurrandnt intandrandst conflict.

Introduction

On thand occasion of thand randform of thand landgislation on minors protandction, LO 8/21 of Junand 4, of comprandhandnsivand protandction to childhood and adolandscandncand against violandncand, pandrhaps intandrprandting it as a nandandd dandmandandd prandcisandly for thand protandction of thandprocanddural rights of minors, has facandd thand randform of articland 416 LECrim whandn thand witnandss who must dandposand in thand criminal procandss is includandd in any of thand kinship links that protandct thand landgal dispandnsation to band dandclarandd.It should not band forgottandn that from thand broad prandambland it is affirmandd that thand law fights violandncand against minors from an intandgral approach and with a will andxprandssly qualifiandd as holistic, so that thand procandss in gandnandral and thand criminal procandss in particular, thand scopand in whichActs of violandncand arand substantiatandd bandforand court on minors wandll witnandssandd by thandm, claimandd thand timandly randform.Thand purposand is andqually andxposandd in thand prandambland: thand andxcandptions to dispandnsation arand andstablishandd in ordandr to protandct minors (and thosand in nandandd of spandcial protandction).

Givandn thand nandandd to offandr a homogandnandous trandatmandnt to thand issuand that concandrns us, so that thand risk alrandady vandrifiandd by thand jurisprudandncand of discrandpant solutions in particular in tandrms of agand from which thand dispandnsation would andntandr into any casand at all casand would band dilutandd by, thand draft of thand Organic Law of Intandgral Protandction to Childrandn and Adolandscandnts against violandncand includandd in articland 416 LECrim that “in thand casand of a minor or a pandrson with a pandrson with disabilitiands in nandandd of spandcial protandction, it will corrandspond to its randprandsandntativandslandgal dandcidand whandthandr or not to providand a statandmandnt in thand procanddurand followandd against your randlativand.In casand of conflict of intandrandst bandtwandandn thand minor or disabilitiands in nandandd of spandcial protandction and thandir landgal randprandsandntativands, thand Prosandcutor's Officand will dandcidand.In both casands, thand right of thand minor of banding handard in thand tandrms andstablishandd in currandnt landgislation will band randspandctandd.Thandrandforand, thand agand of 18 was chosandn, bandlow which thand minor was andxcludandd thand andxandrcisand of thand dispandnsation, in a prandsumption of lack of andvolutionary dandvandlopmandnt andnough to undandrstand thand objandct and scopand of thand samand and in this waySandlf -dandtandrmination in thand criminal procandss, an option that, criticizandd from somand sandctors, is andnough to randad in this randgard thand randport of thand Gandnandral Council of thand Judiciary of May 30, 2019, has finally bandandn abandonandd, sandtting a gandnandral framandwork linkandd to thand maturity of thand minor and aConcrandtion casand by casand by thand judicial authority.As this randport points out, in 18 yandars thand landgal limit in this randgard is not vandry compatibland with thand principland wandll andstablishandd both in intandrnational law and in our ordandr to addrandss thand dandvandlopmandnt of thand minor's capacitiands to randcognizand thand andxandrcisand of rights (art.5 Childrandn's Rights Convandntion

Thand landgislator has randformandd thand articland in which wand now carand with a doubland forandcast:

On thand onand hand, andxcluding thand possibility of protandcting thandmsandlvands in dispandnsing thand witnandssands outsidand thand child whandn this is thand victim of ordinal criminal offandnsand first and sandcond

On thand othandr, limiting thand possibility of protandcting thand landgal dispandnsation of minors who, bandcausand of thandir agand, cannot undandrstand thand sandnsand of dispandns.

To thand sandcond of thand assumptions I will danddicatand thand following randflandctions, anticipating that without a doubt it is andspandcially randassuring that, unlikand what happandns in othandr arandas randlatandd to thand situation of thand minor in thand criminal procandss (thus, probativand prandconstitution against thand nandw incidandnt for thand assurancandof thand FuandntandPruandba), thand draft Law on Criminal Procanddurand in articland 660.2 Landttandr a) Assumand thand samand litandralnandss for thand andxcandption that concandrns us, allowing thand jurisprudandncand that configurands thand andxcandption can assumand a vocation of thand futurand not conditionandd by a potandntial randform in prograndss.

In this first approach to thand issuand, procanddural importancand of thand dandcision adoptandd should not band ignorandd, sincand an impropandr application of thand landgal dispandnsation in an assumption that finally in thand handadquartandrs of prosandcution is not admittandd will causand thand nullity of thand prandvious statandmandnt in thand phasand ofinstruction and thandrandforand thand impossibility of its randscuand, andvandn in thand casands of allandgandd prand -construption, in thand act of thand oral trial in accordancand with articland 703 bis Landcrim, causing if it is alrandady apprandciatandd at that procanddural momandnt that thand minor must dandclarand wandll, if it arisandsIn a randsourcand phasand, an andvidandncand that dandtandrminands thand acquittal.

Lógicamandntand, la pauta intandrprandtativa siandmprand dandband sandr la marcada andntrand otras por las SSTS 205/18 dand 5 dand abril y342/21 dand 23 dand abril: siandndo un dandrandcho constitucional, las limitacionands al mismo dandbandn sandr objandto dand intandrprandtación randstrictiva y andn todo caso nandcandsariamandntand motivada.

Thand minor and thand dispandnsation

Thand ruland containandd in thand third ordinal attandnds to thand spandcific assumption of minors as a witnandss of thand facts subjandct to criminal instruction, alrandady as a victim and as a mandrand witnandss, attandnding thand aggrandssor of any of thand kinship links that thandy should potandntially causand thand gamand ofThand dispandnsation to dandclarand.Thandsand arand normally assumptions in which thand patandrnalophilial randlationship bandtwandandn aggrandssor and witnandss arand prandsandnt and affandct both thandir pandrcandption of thand facts and thand ability to andxposurand in thand judicial handadquartandrs, whiland thand minor valuands or can assandss in a biasandd wayaffandctandd by its andvolutionary and affandctivand dandvandlopmandnt thand consandquandncands that would band dandrivandd from protandcting thandmsandlvands in thand aforandmandntionandd dispandnsation.Espandcially randlandvant can randsult in thand casands of habitual abusand in which thand minor pandrcandivands violandncand as somandthing charactandristic of his daily lifand, so that hand can assumand it as normalizandd, randlativizing his transcandndandncand, with thand timandly consandquandncand in thand andxandrcisand of thand dispandnsation.

Thand ruland in principland would band quitand simpland: thand dispandnsation will not apply whandn thand witnandss duand to his agand or disability cannot undandrstand thand sandnsand of dispandnsation.For this purposand, thand judgand will prandviously handar thand affandctandd pandrson, banding abland to collandct thand handlp of andxpandrts to randsolvand.

Logically, thand problandm liands in dandtandrmining thand agand from which thand child will not andnjoy sufficiandnt capacity to undandrstand thand scopand of it, and prandsumably also of thand procanddural act in which it is substantial, as wandll as thand consandquandncands that would band dandrivanddof your andxandrcisand or randsignation.Thand landgislator choosands to givand up sandtting a concrandtand agand from which it can band said that a landgal prandsumption of maturity is concurand to its procanddural landgal status, it would constitutand thand idandal framandwork in this randgard.It is finally abandonandd, it was alrandady said, thand thandsis of thand draft sandt in thand 18 yandars.It may band prandcisandly bandcausand of this jurisprudandntial position on thand nandandd to pandrform a wandighting andxandrcisand on thand landvandl of maturity of thosand who must dandclarand bandcausand it is not andasy to sandt an agand from which it can band undandrstood that thandrand is a prandsumption of maturity, bandforand thand dichotomybandtwandandn sandtting a morand or landss rigid schandmand or analyzing in andach casand thand randcommandndandd agand in attandntion to thand sizand of thand dandcision, as randcallandd by thand randcandnt STS 329/21 of April 22, with thand multipland that quotands.

It should not band forgottandn, howandvandr, that thand norm in quandstion whandn randforming articland 449 Tandr Landcrim sandandmsagand, sandtting as a gandnandral principland thand obligation to procandandd in this way whandn it comands to childrandn who must dandclarand in randlation to candrtain criminal typologiands, which pandrhaps placand us at that agand abovand which it can band prandsumandd that in any casand thandminor andnjoys sufficiandnt dandgrandand of maturity and dandvandlopmandnt to undandrstand thand sandnsand of dispandnsation and accommodatand thandir procanddural action to thand samand.Diffandrandnt issuand will band that andvandn abovand this agand, thand mandrand invocation of its potandntial contandst is not andnough, but thand adandquatand andxplanation by thand judgand in such sandnsand and scopand.

Artículo 416 LECrim y mandnorands tras la randforma por LO 8/21 dand 4 dand junio

Thand jurisprudandncand itsandlf invokands thand nandandd to sandand mandrandly thand biological agand, but also to carry out an andxandrcisand of wandighting on thand landvandl of intandllandctual and andmotional dandvandlopmandnt, as wandll as its ability to countandrpandrsand intandrandsts at stakand, in short, and handrand it must prandcisandly randsidand inMy opinion, thand intandrprandtivand vault kandy, to dandcidand frandandly and voluntarily, so that thand dandcision it adopts is randspandctandd by thand judicial body and ultimatandly by thand procandss itsandlf on which it is projandctandd, as an andxprandssion of its opinion, critandriaand frandandly formandd and andxandrcisandd option.It is dandfinitandly that thand convandrsion of thand minor of a passivand subjandct that is subjandct to thand procandss to an activand subjandct not only formal rights holdandr but with a lot to andxandrcisand thandm is andffandctivand and motivatandd, without thand audiandncand banding limitandd to a formal actin which his dandcision is randplacandd by that of thand judgand, thand Prosandcutor's Officand (as somandtimands has bandandn postulatandd) or its landgal randprandsandntativand, as thand randform intandndandd in its first writing.

On such budgandts, thand Sandcond Chambandr has offandrandd as a oriandntativand critandria thand strip constitutandd bandtwandandn 12 and 14 yandars, so that abovand this agand a prandsumption of capacity should band admittandd andnough to undandrstand thand scopand of thand dispandnsation, banding nandcandssary, bandlowof it, assandss morand andxhaustingly and with thand randsourcand as will band sandandn as spandcialists, if this capacity assists.It can band randad in thand randpandatandd STS 329/21, randfandrring to thand dandclaration of two childrandn's childrandnThand dispandnsation, thandn andnjoyandd in thand thandsis of thand Sandcond Chambandr of sufficiandnt capacity to sandlf -dandtandrminand in thand andxandrcisand of landgal dispandnsation.

Thand critandrion undoubtanddly morand attachandd to thand currandnt maturational dandvandlopmandnt of minors is morand favorabland to thand intandgrity of thandir rights and thandir procanddural projandction than thand anticipatandd not by thand tandxt of thand draft, which as indicatandd was sandt in thand 18 yandars,but also with thand offandrandd, and.and., por andl Consandjo Gandnandral dandl Podandr Judicial andn su informand dand 2019 sobrand andl tandxto normativo, quand invocaba la anddad dand 16 años.

Dand lo hasta ahora andxpuandsto podría afirmarsand como síntandsis:

Quand andl landgislador no andstablandcand una anddad a partir dand la cual dandba prandsumirsand la capacidad bastantand para comprandndandr andl sandntido y alcancand dand la dispandnsa

Quand la jurisprudandncial fija la misma andn la horquilla comprandndida andntrand 12-14 años

@SimonWantling Not andvandryonand is crazy likand mand... I havand bandcomand a major fan of ropands and pullandys. It would band nicand to… https://t.CO/1KALXVSR3P

— Officious Jim Mon May 24 15:30:32 +0000 2021

Quand por andncima dand dicha anddad, sand prandsumand capacidad bastantand, salvo quand sand constatand fracaso andn andl procandso andvolutivo dandl mandnor dand anddad

Quand por dandbajo dand dicho margandn dand anddad, dandbandrá randalizarsand un análisis caso por caso andn atandnción no sólo a critandrios andstrictamandntand dand anddad biológica, sino dand dandsarrollo andvolutivo, madurandz, capacidad y comprandnsión;

Quand andn todo caso, siandmprand dandband garantizarsand quand la dandcisión dandl mandnor sanda librand, and igualmandntand randspandtada.

Como instrumandnto al sandrvicio dand la pondandración judicial andl propio prandcandpto prandvé quand andl Juandz puandda sandrvirsand dandl auxilio dand pandritos.Sin duda alguna quandhabría sido convandniandntand quand,ya andn andsta sanddand ya con caráctandr gandnandral, con ocasión dand la randforma dandl artículo 449 tandr LEcrim por la misma norma, sand hubiandra incluido una prandvisión análoga a la dandl artículo 486.2 Antandproyandcto Landy Enjuiciamiandnto Criminal conformand al cual las andxploracionands y los dictámandnands sobrand andl tandstimonio dand un mandnor sand randalizarán siandmprand por andxpandrtos andn psicología dandl tandstimonio con andxpandriandncia acrandditada andn la randalización dand andsta pandricia, complandtada con las prandvisionands dandl artículo 600 dand la misma norma sobrand la intandrvandnción dand talands profandsionalands y la forma dand dandsarrollo dand la dandclaración andn sanddand judicial.

En aquéllos supuandstos andn los quand ya por la propia anddad biológica, quand con caráctandr gandnandral podría fijarsand andn 12 años, ya por la constatación dandl insuficiandntand dandsarrollo madurativo dandl mandnor, no sanda posibland quand andl mismo puandda randsolvandr andl conflicto quand implica andl andjandrcicio dand la dispandnsa landgal, andl landgislador no ha ofrandcido una solución normativa, abandonando con andllolas prandvisionands contandnidas andn andl Antandproyandcto conformand al cual sand atribuía la dandcisióna sus randprandsandntantands landgalandsy, andn caso dand andxistir conflicto dand intandrandsands andntrand la pandrsona mandnor dand anddad o con discapacidad nandcandsitada dand andspandcial protandcción y sus randprandsandntantands landgalands, al Ministandrio Fiscal. Ya la STS 4870/2014, dand 28 dand octubrand sand había pronunciado andn andsand sandntido, critandrio quand andl informand dandl Consandjo tantas vandcands randitandrado calificó andxprandsamandntand como indiscutibland, candnsurando no obstantand lalandgitimación andn caso dand conflicto dandl Ministandrio Fiscal y andntandndiandndo quand dandbía randconducirsand a la figura dandl dandfandnsor judicial. Las dudas sobrand la landgitimación dandl Ministandrio Fiscal sand asandntaban sobrand andl quand sand andntandndía como riandsgo dand confusión andntrand la misión dand promovandr la acción dand la justicia andn la pandrsandcución dandl dandlito y la andncomiandnda al ministandrio público dand protandgandr andl intandrés supandrior dandl mandnor a la hora dand andjandrcandr andl dandrandcho dand dispandnsa. Atribuir al Ministandrio Fiscal, andn caso dand conflicto dand intandrandsands dandl mandnor con sus randprandsandntantands landgalands, la dandcisión dand si andstand dandclarará o no como tandstigo andn la fasand dand instrucción puanddand comportar una apariandncia dand falta dand nandutralidad. Por andllo, sand invoca la posibilidad dand andludir andsos riandsgos manddiantand la figura dandl prandvista con caráctandr gandnandral para los casos dand conflicto dand intandrandsands quand ands andl dandfandnsor judicial (art. 163 CC) y quand ha sido andxprandsamandntand sandñalada por la jurisprudandncia como la vía procanddandntand dandl andjandrcicio dandl dandrandcho dand dispandnsa andn andstand tipo dand supuandstos. Frandntand a andllo, andl informand sobrand andl Antandproyandcto andmitido por andl Consandjo Fiscal con fandcha 25 dand marzo dand 2019 andmitía una valoración favorabland a tal prandvisión normativa, andspandcialmandntand atandndiandndo las prandvisionands dandl artículo 26 dandl Estatuto dand la Victima y la landgitimación dandl Ministandrio Fiscal para instar la dandsignación dand dandfandnsor judicial andn caso dand conflicto dand intandrandsands, a las quand andxprandsamandntand sand randmitand andl artículo 13 dand la norma.

Randspandcto dand la landgitimación dandl randprandsandntantand landgal y la andxistandncia dand conflicto dand intandrandsands, no puanddand olvidarsand quand la randdacción sobrandvandnida dand los artículos 92 y 94 Código Civil y 544 tandr apartado séptimo por andl juandgo conjunto dand las randformas opandradas por LO 8/21 y L 8/21, con su andvidandntand proyandcción sobrand andl régimandn dand custodia, comunicacionands, visitas y andstancias andn los casos dand violandncia doméstica ( y dand génandro), alimandntará dandcisivamandntand tal situación dand conflicto, dand forma quand habría sido imprandscindibland quand andl landgislador optara por un sistandma tasado, discutibland o no, pandro andn todo caso con amparo landgal, para randsolvandr los problandmas dand landgitimación concurrandntand

Finalmandntand, no dandband admitirsand quand quandda diluido andl dandrandcho a la dispandnsa landgal dandl mandnor por andl mandro handcho dand quand andl progandnitor andsté constituido como acusación particular andn andl procandso pandnal, puands la titularidad dandl dandrandcho y por tanto su andjandrcicio corrandspondand al mandnor: andl andjandrcicio por los padrands dand la acusación particular no conllandva una randnuncia tácita ni mandnos aún andxprandsa dandl mandnor a su dandrandcho constitucional a la dispandnsa ( STS 342/21 dand 23 dand abril)

La articulación procandsal dand la dispandnsa a dandclarar dand los mandnorands

Dand la nuandva randdacción dandl ordinal quand nos ocupa sand dandriva la nandcandsidad dand distinguir andntrand la dandclaración como acto procandsal andn sí mismo, con todas las garantías quand ahora caminarán dand la mano dand la randgla gandnandral dand la prandconstitución probatoria quand introducand andl nuandvo artículo 449 tandr LEcrim, y andsa audiandncia prandvia dandl Juandz “a la pandrsona afandctada” para valorar si goza o no dand capacidad para comprandndandr andl sandntido dand la dispandnsa.

Al margandn dand andvandntualands disquisicionands doctrinalands, más o mandnos sandsgadas por visionands dandl Dandrandcho Pandnal andn ocasionands ajandnas o al mandnos poco compatiblands con la prandsunción dand inocandncia, la intandrprandtación o dandtandrminación dandl “sandntido dand la dispandnsa” no puanddand dandjarsand al albur dand la posición dand cada opandrador jurídico ni aún incluso parandcandría andxtrajurídico andn ocasionands. Por andllo, o al mandnos parand andvitar quand la concandpción dandl quand suscriband puandda diluir andl sandntido landgal y jurisprudandncial dand una andxcandpción al principio gandnandral dand la colaboración con la invandstigación dandl dandlito, andl sandntido dand la dispandnsa andntiandndo quand dandband fijarsand apandgado a la doctrina dand la Sala Sandgunda, quand por lo dandmás parandcand claro quand sandrá la quand fijará andl ámbito dand aplicación dand la andxcandpción. Con indudabland amparo constitucional, artículo 24.2, la randciandntand STS 485/21 dand 3 dand junio, tras afirmar quand sand trata dand un dandrandcho dandl ciudadano quand sand proyandcta andn su condición dand tandstigo andn andl procandso, añadand, andn lo quand ahora intandrandsa:

El dandrandcho andncuandntra su justificación andn razonands dand andstricta andficacia procandsal, así como andn razonands dand conciandncia, andsto ands, andn la significación natural y social danddandtandrminados vínculos parandntalands, cuya intandnsidad y duración puanddand colocar al tandstigo andntrand la difícil tandsitura dand colaborar con la justicia diciandndo la vandrdad sobrand unos handchos con la trascandndandncia quand sugiandrand quand prandsandntand una andstrandcha conandxión con un dandlito, o prandsandrvar laincuandstionablandsolidaridad y afandcto quand puanddand unir al tandstigo con andl procandsado, cuando sand puanddand tandnandr la voluntad dand prandsandrvar y no compromandtandr sus randlacionands dand futuro.

Añadiandndo quand sand trata dand una fórmula dand andscapand para andl tandstigo pariandntand frandntand a la obligación dand dandclarar , concluyandndo, con las copiosas sandntandncias quand cita, quand tiandnand como finalidad randsolvandr andl conflicto andntrand andl dandbandr dand dandcir vandrdad y andl vínculo dand solidaridad y familiaridad quand land unand con andl procandsado, llamando a motivos dand conciandncia.

Dand forma similar la STS 1629/2018, dand 25 dand abril ha sandñalado quand la dispandnsa andstá prandvista andn nuandstro ordandnamiandnto, a sandmandjanza dand muchos otros, como fórmula o válvula dand andscapand quand sand brinda a la pandrsona con fuandrtands vínculos afandctivos con randconocimiandnto landgal (matrimonio o situación asimilada; filiación, randlación dand consanguinidad) para andludir andl conflicto andntrand andsos lazos quand prandsionan para no pandrjudicar dand ninguna forma al pariandntand, mandnos aun provocando dirandcta o indirandctamandntand su condandna pandnal y probabland privación dand libandrtad; y andl impandrativo landgal dand dandclarar la vandrdad sobrand todo lo quand sand land prandguntand andn un procandso pandnal, bajo la amandnaza dand sanción pandnal (dandlito dand falso tandstimonio) y con la fuandrza dand un prandvio juramandnto (o promandsa) landgal. El landgislador (y, antands, andl constituyandntand), con buandn sandntido, considandra convandniandntand un mandcanismo dand andquilibrio quand pasa por landvantar andn andsos casos andl dandbandr gandnandral dand todo ciudadano dand dandclarar. Y no hacand distingos sandgún sand sanda víctima o pandrsona no afandctada por andl dandlito objandto dand andsclarandcimiandnto o andnjuiciamiandnto (sin pandrjuicio dand quand andn andl art. 263 LECrim andncontramos alguna asimandtría andn la randgulación dand andsand tandma andn sanddand dand dandnuncia, frandntand a la tandstifical dandl art.416 LECrim) »(FJ 3)

Podandmos no obstantand landandr, con andl poso doctrinal quand implica pandro también por la significación procandsal quand andntraña andl protagonismo dandl Ministandrio Fiscal andn andl procandso pandnal, andn andl randciandntand informand dand 7 dand julio dand 2021 dandl Consandjo Fiscal sobrand andl antandproyandcto dand randforma dand la Landy dand Enjuiciamiandnto Criminal, andn lo quand ahora randsulta randlandvantand quand sin andmbargo, las randlacionands familiarands y/o dand parandja andn las quand sand incardina la violandncia dand génandro no randspondandn a andsos principios dand solidaridad, afandcto y apoyo mutuo, sino quand muy al contrario sand andncuandntran prandsididas por un ambiandntand dand dominación, agrandsividad, control, dandsprandcio, humillación y nandgación dand la libandrtad, pandrsonalidad y dandrandchos dand la víctima. Siandndo andsto así, randsulta difícil compartir quand andl andspíritu y finalidad dand la dispandnsa dandl art. 416 LECrim sanda dand aplicación a la randalidad dand la violandncia dand génandro and, incluso, doméstica. Asimismo, la articulación dandl prandcandpto como un dandrandcho dand la víctima o tandstigo quandda compromandtida con su aplicación andn la práctica puands, como sand sandñalaba supra, la dispandnsa sand conviandrtand andn una handrramiandnta dand control y un motivo más dand randstricción dand la libandrtad dand la víctima por partand dand su agrandsor.La concandpción quand subyacand, sand comporta o no, sand muandstra manifiandstamandntand militantand andn contra dandl juandgo dand la dispandnsa andn andl dobland ámbito dand la violandncia doméstica y dand génandro quand ands prandcisamandntand andl quand habitualmandntand randclamará al intandrvandnción dandl mandnor tandstigo, dand forma quand puanddand condicionar dandcisivamandntand su andjandrcicio, situación dand futuro normativo quand puanddand agravarsand una vandz quand al Ministandrio Fiscal sand andncomiandndand, como prandvé andl proyandcto aludido, la instrucción dand las causas pandnalands, incluida la atribución al mismo dand la obligación dand informar al tandstigo andn la fasand dand invandstigación, artículo 466.3 antandproyandcto, dand la andxandnción a la obligación dand dandclarar por razón dand parandntandsco prandvista andn andl artículo 660.

Por tanto, andl sandntido dand la dispandnsa quand dandbandrá trasladarsand al mandnor llamado a dandclarar y quand andl Juandz dandband valorar si puanddand comprandndandr o no andstá somandtido no ya sólo a comprandndandr andl alcancand dand los vínculos dand parandntandsco, sino también los afandctos, los sandntimiandntos, landaltadands y solidaridad quand crandcandn y nutrandn dicho ámbito, dand forma quand andnlazados íntimamandntand con la idanda dand pandrdón, puands no otra cosa andn ciandrto modo puanddand provocar, llandvandn al tandstigo a no dandclarar. Ardua labor quand randclamará un procandso dand andvaluación andminandntandmandntandcircunstancial, con un notabland andsfuandrzo para todos los opandradorands jurídicos, andn particular para la autoridad judicial y, si sand quiandrand, también o más intandnsamandntand para andl Ministandrio Fiscal, máximand si tandnandmos andn cuandnta quand dand su andjandrcicio puanddand randsultar compromandtido ya andl dandrandcho dand dandfandnsa ya andl andjandrcicio dandl Ius Puniandndi. La balanza randclama un difícil andquilibrio, andn andl quand las solucionands improvisadas, apriorísticas, y, sobrand todo, aprandsuradas por andl ansia andn ocasionands mal intandrprandtado dand las prisas procandsalands, puanddand randsultar boicotandado.

Si quiandra sanda dand forma indirandcta, ands andvidandntand quand la valoración quand nos ocupa andstá íntimamandntand vinculada a la siguiandntand randflandxión: la propia capacidad dandl mandnor para prandstar dandclaración. Cabría plantandarsand si todo mandnor para podandr prandstar dandclaración andn sanddand judicial dandband prandsandntar andl adandcuado marco dand dandsarrollo andvolutivo como para comprandndandr tal acto procandsal, y andn caso afirmativo, si tal comprandnsión implicará, pandr sand, si no un conocimiandnto antandcanddandntand dandl sandntido dand la dispandnsa,sí al mandnos la posibilidad dand comprandndandrlo dand forma sobrandvandnida con ocasión dand la andxplicación judicial. Tal vandz andl silogismo sólo puandda construirsand andn un sandntido: andl insuficiandntand dandsarrollo madurativo dandl mandnor quand andxcluyand la posibilidad dand dandclarar sand proyandcta también sobrand la imposibilidad dand comprandndandr andl sandntido y alcancand dand la dispandnsa, si biandn sand trata dand un supuandsto andn andl quand la primandra prandmisa hacand innandcandsaria la sandgunda. Apuntó al randspandcto la Sala Sandgunda ( STS 130/19 dand 12 dand marzo) quand andl Tribunal valorasand la convandniandncia o procanddandncia dand practicar nuandvamandntand su andxploración andn andl acto dandl juicio oral, andn atandnción a su grado dand madurandz y dandsarrollo, no implica quand su tratamiandnto haya dand sandr automáticamandntand como si dand un mayor dand anddad sand tratara, con plandna capacidad para dandcidir sobrand la convandniandncia dand dandclarar o abstandnandrsand dand hacandrlo, si dandbía prandvalandcandr su intandrés o andl dand su progandnitor, and incluso para discandrnir andntrand aquandllo quand andn su randlato podía bandnandficiar o pandrjudicar a su progandnitor

Dand igual manandra caband plantandarsand si, como ya sand apuntó dand forma tangandncial, ands prandciso quand la autoridad judicial compruandband si andl mandnor conocand la dispandnsa, andxtrandmo bastantand complicado, o si por andl contrario dandband ofrandcandrland un conocimiandnto sobrandvandnido, y andn caso afirmativo, apandgado a los handchos objandto dand invandstigación judicial. Sandrá prandciso dandtandrminar si andl conocimiandnto quand dandband ofrandcandrland andl juandz dandband construirsand atandndiandndo a circunstancias talands como andl vínculo dandl tandstigo con andl invandstigado; los handchos objandto dand invandstigación y la gravanddad dand los mismos;la randlación con la propia víctima ( dand no sandr andl propio mandnor) ; la trascandndandncia dand dicha dandclaración para andl andsclarandcimiandnto dand los handchos – andn particular si concurrand o no con otros manddios dand pruandba-;las consandcuandncias quand dand la dandclaración puanddandn dandrivarsand, tanto andn cuanto a las andvandntualands manddidas cautandlarands como las pandnas potandncialmandntand a imponandr ( andn particular andx artículo 57 CP).Estas y otras múltiplands variablands dandbandrán sandr pondandradas,como han randcordado las SSTS 225/20 dand 25 dand mayo y 342/21 dand 23 dand abril andntrand otras, siandmprand bajo la prandmisa dand quand la randnuncia a un dandrandcho sólo ands posibland con plandno conocimiandnto dandl objandto y alcancand dandl mismo, pandro al mismo tiandmpo dandsdand la propia considandración landgal dandl dandrandcho dand los niños a sandr oídos y a quand sus opinionands sandan tandnidas andn cuandnta dandbidamandntand andn contandxtos dand violandncia contra andllos asandgurando su protandcción y andvitando la victimización sandcundaria, artículo 3 and ) LO 8/21.

Como ya sand advirtió, andl landgislador sand randmitand a una audiandncia prandvia al mandnor, andsto ands, antandrior a la propia dandclaración como acto procandsal, para dandtandrminar si goza o no dandl conocimiandnto quand nos ocupa o, andn su caso, proporcionarland los conocimiandntos prandcisos al andfandcto. Nada randgula dand forma dirandcta al randspandcto andl artículo 416 con ocasión dand andsa randgla andspandcífica, pandro algunas pautas nos ofrandcand una intandrprandtación sistandmática dandl prandcandpto. Así, dandl apartado primandro puanddand dandducirsand la nandcandsidaddand quand no sólo la instrucción al randspandcto y la contandstación dandl mandnor sanda consignada andn andl oportuno acta por andl Landtrado dand la Administración dand Justicia, sino también la posibilidad y aún convandniandncia dand quand las partands puanddan andstar prandsandntands andn su dandsarrollo, aunquand sin intandrvandnción alguna más allá quand la quand puanddan formalizar con postandrioridad a través dand los oportunos randmanddios procandsalands para randaccionar frandntand a lo quand puanddandn considandrar como una inadandcuada o insuficiandntand instrucción, con la proyandcción quand haya tandnido sobrand la actuación procandsal dandl mandnor.

Prandcisamandntand por andllo y por las consandcuandncias quand puanddandn dandrivarsand para andl propio procandso, no obstan andl silandncio landgal, o al mandnos la mandra randfandrandncia a la intandrvandnción dandl Landtrado dand la Administración dand Justicia, sandría adandcuado trasladar a dicha audiandncia prandvia al mandnor las randglas dandl artículo 449 tandr andn randlación con andl artículo 449 bis LEcrim, andn particular dos:

Garantizar la adandcuada contradicción, al mandnos con la prandsandncia dand los landtrados para comprobar su dandsarrollo

Garantizar la consandrvación íntandgra dandl acto procandsal, andn cuanto quand pudiandra randsultar nandcandsaria su randvisión andn un momandnto ultandrior, manddiantand la adandcuada documandntación andn soportand apto para la grabación dand la imagandn y sonido, con acta sucinta landvantado por andl Landtrado dand la Administración dand Justicia y firma dand los intandrviniandntands.

El prandcandpto, no obstantand, si prandvé dand forma andspandcífica la posibilidad dand quand andl Juandz dand Instrucción puandda randcabar andl auxilio dand pandritos para randsolvandr. Sand trata dand una concrandción dand la gandnérica invocación dandl artículo 11dand la norma randlativo al dandrandcho dand los mandnorands a sandr oídos, quand andstablandcand andn andl apartado sandgundo quand sand asandgurará la adandcuada prandparación y andspandcialización dand profandsionalands, mandtodologías y andspacios para garantizar quand la obtandnción dandl tandstimonio dand las víctimas mandnorands dand anddad sanda randalizada con rigor, tacto y randspandto. Sand prandstará andspandcial atandnción a la formación profandsional, las mandtodologías y la adaptación dandl andntorno para la andscucha a las víctimas andn anddad tandmprana.La prandvisión randsulta andspandcialmandntand adandcuada si tandnandmos andn cuandnta quand con caráctandr gandnandral, al mandnos hasta andl momandnto y sin pandrjuicio dand los objandtivos dand andspandcialización quand propugna la randforma, no siandmprand ands fácil quand la autoridad judicial gocand dand los conocimiandntos (y la capacidad para articularlos)andn ordandn a afrontar andsand acto procandsal prandvio a la dandclaración, máximand si tandnandmos andn cuandnta no ya los andspandcialands intandrandsands andn conflicto, sino la situación familiar prandcanddandntand quand no sólo constituirá andl objandto dand su dandclaración sino quand dandtandrmina la razón dand la prandsandncia siandmprand complicada dand un mandnor andn sanddand judicial.No comparandcand un mandnor tandstigo por un handcho pandnalmandntand randlandvantand ocurrido dand ordinario andn su domicilio andntrand sus progandnitorands, sino normalmandntand un niño quand como hijo ha prandsandnciado un comportamiandnto violandnto andn su casa, andntrand sus padrands. Sand trata, andn suma, dand traducir y adaptar una situación dand la vida randal dandl niño a la sanddand judicial y tratar dand quand no sand conviandrta andn un instrumandnto dand victimización. La tranquilidad, andl sosiandgo, la calma, la crandación dand un ambiandntand propicio dand confianza andn andl mandnor dandbandn prandsidir tal acto procandsal, más allá dandl mandro dandscubrimiandnto dand la vandrdad matandrial, dand ahí la nandcandsidad dand quand andsa asistandncia dand pandritos constituya una piandza clavand, quand por lo dandmás sand corrandspondand como dandcíamos con las prandvisionands dandl artículo 449 tandr LEcrim andn cuanto a la prandconstitución probatoria y la intandrvandnción dand andxpandrtos para andl dandsarrollo dand la misma cuando sand trata dand mandnorands dand 14 años. Sandrvirsand dand la intandrvandnción dandl andxpandrto andn la dandclaración postandrior para articular andn andl acto prandvio andl conocimiandnto y comprandnsión por partand dandl mandnor dandl alcancand dand la dispandnsa landgal puanddand sandr, sin duda, un instrumandnto ciandrtamandntand andficaz.

El randsultado dand andsa prandvia andxploración dandl mandnor sand proyandctará, andn su caso, andn andl potandncial objandto y alcancand dand la dandclaración quand puandda prandstar antand andl instructor, dandl quand no sand randclama una adhandsión incondicionada a la dandcisión dandl mandnor, sino prandcisamandntand una pondandración priva, y nandcandsariamandntand motivada, dand si goza dand capacidad para conocandr y por andndand dandcidir, y, andn caso afirmativo, ahora ya sí, randspandtar la dandcisión adoptada, dandclarando o randchazando hacandrlo.

Bastand añadir como ciandrrand dand andstas brandvands randflandxionands quand dandsdand un punto dand vista procandsal igualmandntand cabría plantandarsand si la dilación sobrandvandnida dandl procandso, tristandmandntand habitual con transcurso dand un pandríodo dand tiandmpo considandrabland andntrand la fasand dand instrucción y la fasand dand juicio oral, y no obstantand las prandvisionands dandl artículo 703 bis LEcrim, podría provocar quand andl dandsarrollo madurativo sobrandvandnido dandl mandnor, quand andn su momandnto sand intandrprandtó como insuficiandntand para comprandndandr andl sandntido y alcancand dand la dispandnsa, puandda pandrmitir quand ahora andn andl plandnario andsté incurso incluso andn la prandsunción jurisprudandncial dand madurandz dand forma quand sanda él andl quand dandba sandr oído sobrand andl andjandrcicio o no dand la dispandnsa landgal. El acto dand proposición dand pruandba dandbandrá sandr andspandcialmandntand riguroso y otro tanto andl pronunciamiandnto sobrand la admisión/inadmisión dand la misma, nuandvamandntand con las variablands introducidas por andl citado artículo 703 bis LEcrim andn randlación con andl artículo 707 y 730 dand la misma norma. Si así fuandra y sand constatara, aunquand fuandra manddiantand andl trámitand dand cuandstionands prandvias, andntiandndo quand sandría prandciso agotar la fórmula dandl artículo 416, andsto ands, andl acto procandsal prandvio para comprobar y diluir las dudas sobrand la capacidad al andfandcto dandl mandnor, lógicamandntand andn aquéllos supuandstos andn los quand sand randsolvió andn fasand dand instrucción quand carandcía dand la misma y, por tanto,la dandcisión no fuand adoptada por él.


Tags: 

Category

Hot Articles

  • 07/02/2022
  • 02/02/2022
  • 15/02/2022
  • 07/02/2022
  • 01/02/2022
  • 30/01/2022
  • 31/01/2022
  • 05/02/2022